อาหารติดคอ สำลัก ปฐมพยาบาลอย่างไร?

สำลัก อาหารติดคอ ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ เพราะเศษอาหารชิ้นใหญ่ๆ อาจจะเข้าไปอุดกั้นทางเดินลมหายใจได้ กรณีคุณพบเห็นผู้มีอาการอาหารติดคอ ก้างติดคอ คุณควรรีบปฐมพยาบาลทันที แต่คุณจะต้องปฐมพยาบาลให้ถูกต้อง ถ้าผู้ป่วยอาการไม่ดีต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด หรือโทรแจ้งสายด่วน 1669 

เริ่มจากสังเกตอาการ “อาหารติดคอ” 

ก่อนอื่นคุณจะต้องแยกผู้ที่มีอาการเศษอาหารติคอ ตามระดับความรุนแรง 2 กลุ่ม ดังต่อไปนี้ 

อาหารติดคอ ชนิดไม่รุนแรง 

• หายใจได้อยู่ 
• ไอเป็นพักๆ 
• พูดหรือออกเสียงได้อยู่ 

อาหารติดคอ ชนิดไม่รุนแรง

• สำลัก ไออย่างรุนแรง 
• พูดลำบาก หรือพูดไม่ได้ 
• หน้าเริ่มซีด 
• เริ่มใช้มือกุมที่คอตัวเอง 
• หายใจลำบาก 

หากผู้ป่วยมีเศษอาหารติดคอ เช่น ข้าวติดคอ ก้างติดคอ ในระดับที่ไม่รุนแรง ให้ผู้ปวยพยายามไออกมาแรงๆ และเฝ้าสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด อย่าพยายามให้ความช่วยเหลือใดๆ ที่อาจทำให้เกิดอันตราย ห้ามใช้นิ้วล้วงคอเพื่อเอาสิ่งแปลกปลอมออก เพราะอาจยิ่งดันสิ่งแปลกปลอมเข้าไปอุดกั้นทางเดินหายใจจนได้รับอันตราย 

วิธีปฐมพยาบาลอาการสำลัก เด็กอายุน้อยกว่า 1 ปี (อาการรุนแรง)

1. จับเด็กวางนอนคว่ำไว้บนขา

หาที่นั่งหรือนั่งคุกเข่า จับเด็กวางนอนคว่ำไว้บนขา (จับเด็กให้มั่นคงระวังเด็กหล่น)  จัดให้ศีรษะเด็กให้ต่ำกว่าลำตัว มือที่จับเด็กให้จับที่บริเวณขากรรไกรของเด็กและประคองคอเด็กไปด้วย (ระวังการจับเด็ก จะต้องไม่เป็นการบีบคอเด็ก)

2. ใช้ส้นมือตบหลังเด็ก (ตรงกึ่งกลางสะบัก) อย่างแรง 5 ครั้ง

ให้ใช้มือข้างที่ถนัดตบหลังเด็ก บริเวณกึ่งกลางสะบักด้วยส้นมืออย่างแรง 5 ครั้ง

3. จับเด็กมานอนหงาย โดยจับให้มั่นคงบริเวณท้ายทอย

จากนั้นกลับตัวเด็กมานอนหงาย โดยเจ็บเด็กให้มั่นคงที่บริเวณท้ายทอยและต้องประคองคอเด็กให้ดี

4. ใช้นิ้ว 2 นิ้วกดลงบนกึ่งกลางหน้าอกเด็ก กดอย่างแรง 5 ครั้ง

ต่อมาให้ใช้นิ้ว 2 นิ้ว ของมือข้างใดข้างหนึ่ง กดลงบนกึ่งกลางหน้าอกของเด็ก  โดยต่ำกว่าระดับหัวนมเด็กเล็กน้อย กดอย่างแรง 5 ครั้ง 

โดยทำสลับไปมาระหว่างการตบหลัง 5 ครั้ง และการกดกระแทกหน้าอก 5 ครั้ง จนเด็กร้องออกมาได้เอง หรือมีสิ่งแปลกปลอมหลุดออกมา

วิธีปฐมพยาบาลอาการสำลัก กรณีอายุมากกว่า 1 ปี (อาการรุนแรง)

1. เช็กอาการผู้ประสบเหตุ

อันดับแรก ถ้าผู้ประสบเหตุยังไม่หมดสติ ให้ถามก่อนว่าอาหารติดคอไหม หากผู้ประสบเหตุเพียงพยักหน้าเนื่องจากพูดไม่ได้พูดไม่ออก แสดงว่ามีอาการของติดคอชนิดรุนแรงจึงเริ่มให้การช่วยเหลือง

2. ยืนซ้อนหลังผู้ประสบเหตุ

เริ่มจากเข้าไปด้านหลังของผู้ประสบเหตุ กรณีที่เป็นเด็กแนะนำให้คุกเข้าในการช่วยเหลือเด็ก แต่ถ้าเป็นผู้ใหญ่ควรเป็นทายืนตามปกติ

3. กำมือข้างหนึ่งเป็นกำปั้น มืออีกข้างโอบกำปั้นเหนือสะดือ ใต้ลิ้นปี่

จากนั้นโอบรอบใต้รักแร้ของผู้ประสบเหตุ (โดยกำมือข้างหนึ่งเป็นกำปั้น วางนิ้วโป้งอยู่เหนือสะดือใต้ลิ้นปี่ แล้วใช้มืออีกข้างโอบกำปั้นไว้หน้าท้องของผู้ประสบเหตุ)

4. กระทุ้งหน้าท้อง 5 ครั้ง หรือจนกว่าอาหารหลุดออกมา

ให้รัดและกระทุ้งขึ้นมาบริเวณใต้ลิ้นปี่ ดันเป็นรอบ รอบละ 5 ครั้ง โดยออกแรงให้มากพอที่จะดันสิ่งแปลกปลอมออกมา ถ้าสิ่งแปลกปลอมหลุดออกมาแล้ว หรือผู้ประสบเหตุสามารถออกเสียงได้ แสดงว่าช่วยเหลือสำเร็จ และให้สังเกตอาการอย่าใกล้ชิดด้วย

5. กรณีผู้ประสบเหตุหมดสติ โทร 1669 ก่อนเริ่มทำ CPR

หากผู้ป่วยหมดสติ ไม่ตอบสนองใดๆ ให้โทรเรียกรถพยาบาล หรือโทรสายด่วน 1669 ก่อนเริ่มทำ CPR 

การช่วยเหลือผู้ประสบเหตุ ด้วยการปฐมพยาบาลเบื้องต้น เป็นสิ่งสำคัญต่อชีวิตของผู้ประสบเหตุ หากผู้ประสบเหตุเริ่มจะหมดสติ อาการไม่ดีขึ้น ต้องรีบโทรรถพยาบาลโดยเร็วที่สุด หรือโทรสายด่วน 1669 และเริ่มทำ CPR ตามขั้นตอนไป หากเรารู้วิธีปฐมพยาบาลที่ถูกต้อง จะสามารถช่วยชีวิตผู้ประสบเหตุได้ทันเวลา  

อุบัติเหตุเกิดขึ้นได้ทุกที่ ซื้อประกันอุบัติเหตุ bolttech.co.th คุ้มครองค่ารักษาเมื่อเกิดเหตุไม่คาดฝัน ครอบคลุมแม้ซ้อนมอเตอร์ไซค์ พร้อมชดเชยรายได้ขณะรักษาตัว เบี้ยเริ่มเพียง 850 บาท/ปี เท่านั้น