โดนงูกัด รู้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น

ถ้าคุณ ฝันว่าเห็นงู โดนงูรัด คนโบราณมักจะทายว่าคุณกำลังเจอเนื้อคู่ แต่ถ้าคุณดันไปเจองูในชีวิตจริงเป็นๆ เข้าไป ความซวยมาเยือนแน่นอน เพราะงูแต่ละประเภทจะต่างกันไป หากโชคดีก็เจองูไม่มีพิษ ส่วนโชคร้ายก็จะเจองูมีพิษ ไม่ว่าจะเป็นงูมีพิษหรืองูไม่มีพิษก็ตาม ถ้าเรารู้ตัวว่าโดนงูกัดต้องรีบปฐมพยาบาลโดยเร็วที่สุด 

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น งูกัด เราต้องช่วยเหลือผู้ที่ได้รับบาดเจ็บให้ถูกต้อง เพื่อความปลอดภัยต่อผู้บาดเจ็บและตัวเราเอง โดยก่อนทำการปฐมพยาบาลให้โทรแจ้งสายด่วนที่ 1669 เพื่อขอความช่วยเหลือ อย่ารีรอที่จะช่วยเหลือผู้ที่ได้รับบาดเจ็บเพราะทุกนาทีมีความหมายต่อพวกเขา

1. ถอดเครื่องประดับ และเสื้อผ้าบริเวณที่แผลงูกัด

อันดับแรก พยายามให้ผู้ได้รับบาดเจ็บคลายกังวล และมีสติให้มากที่สุด  หากผู้บาดเจ็บใส่เครื่องประดับ หรือเสื้อผ้าที่กดรัดรอยแผลงูกัด ให้รีบถอดออกทันที 

2. ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด

การล้างแผลด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำสบู่ สามารถลดการปนเปื้อนของเชื้อโรคหรือพิษงูที่ได้รับ  โดยห้ามใช้เหล้า แอลกอฮอล์ ยาสีฟัน สมุนไพรอื่นๆ ทาบริเวณแผลที่โดนงูกัดเด็ดขาด 

3. ใช้ไม้ดามบริเวณที่ถูกงูกัด โดยใช้ผ้าสะอาดพันเหนือแผลและใต้แผล

เบื้องต้นเราสามารถช่วยเหลือเหลือได้ ด้วยการใช้ไม้ดามบริเวณที่ถูกงูกัด เช่น ใช้ไม้ท่อ PVC ไม้บรรทัด เป็นต้น  จากนั้นใช้ผ้าสะอาดพันรัดเหนือและใต้บาดแผลประมาณ 3 นิ้วมือ แต่ข้อควรระวังคือ ห้ามรัดแน่นเกินไปเพราะอาจทำให้เกิดเนื้อเน่าตาย ให้รัดพอประมาณ เพื่อลดการดูดซึมของพิษงูที่จะเข้าสู่ระบบไหลเวียนเลือด 

4. เคลื่อนไหวร่างกายส่วนที่โดนงูกัดให้น้อยที่สุด

เราพยายามให้ผู้ป่วยเคลื่อนไหวน้อยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้  เพื่อไม่ให้พิษกระจายเข้าสู่ร่างกาย โดยจัดตำแหน่งบริเวณที่ถูกงูกัดระดับต่ำกว่าระดับหัวใจ สมมติว่าถ้าเราถูกงูกัดมือ หรือ งูกัดเท้าให้ห้อยเท้าต่ำลง  

5. นำผู้ได้รับบาดเจ็บส่งรพ.ทันที

หลังจากนั้นให้รีบ นำตัวผู้ที่ได้รับบาดเจ็บส่งรพ.ที่ใกล้ที่สุด  โดยพยายามให้อวัยวะที่ถูกกัดเคลื่อนไหวน้อยที่สุด ถ้าเป็นไปได้ให้นำซากงูพิษที่กัดไปให้แพทย์ดูด้วย เพราะแพทย์จะได้ทำการรักษาหรือใช้เซรุ่มต้านพิษงูได้เหมาะสม 

ถ้าผู้ป่วยหยุดหายใจเพราะได้รับสารพิษงู การช่วยชีวิตด้วยการทำ CPR กระตุ้นหัวใจและเป่าปากอย่างถูกวิธี อาจช่วยชีวิตต่อลมหายใจอีกหลายคนได้  พยายามช่วยเหลือจนกว่าจะถึงสถานพยาบาลที่ใกล้บ้าน หรือจนกว่ารถพยาบาลมาถึง 

ข้อห้ามเมื่อปฐมพยาบาลงูกัด

• ห้ามเข้าไปช่วยเหลือหากเสี่ยงอันตราย เช่น เห็นงูมีพิษอยู่ใกล้บริเวณนั้น ถ้าคุณไม่รู้วิธีจัดการงู อาจได้รับอันตรายไปด้วย กรณีงูเข้าบ้านให้โทรแจ้งหน่วยกู้ภัย 199 เพื่อให้หน่วยกู้ภัยมาจับงู ทางเจ้าหน้าที่จะมีความชำนาญในการจับงู และจะมีอุปกรณ์จับโดยเฉพา 
• ห้ามใช้ปากดูดแผลที่ถูกงูกัด เพราะทำให้เสี่ยงติดเชื้อที่บริเวณบาดแผล และผู้ที่ช่วยเหลืออาจไรับอันตรายจากพิษงู 
• ห้ามผู้ป่วยดื่มสุรา เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ทำให้เกิดอาการข้างเคียงที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย 
• ห้ามใช้ยากระตุ้นหัวใจ มอร์ฟีน ยาระเหย หรือยาแก้แพ้ต่างๆ  
• ห้ามถู ขัด หรือนวด บริวณแผลงูกัดเด็ดขาด เพราะจะทำให้ติดเชื้อได้ง่าย 
• ห้ามใช้ไฟหรือเหล็กร้อนจี้ที่แผลงูกัด และอย่าใช้มีดกรีดแผลเป็นอันขาด เพราะอาจทำให้เลือดออกมาก 

จะรู้ได้อย่างไรว่าตัวไหนเป็น งูมีพิษ หรือ งูไม่มีพิษ ?

ถึงคุณจะไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญเรื่องงู แต่คุณสามารถสังเกตได้ว่า งูตัวไหนเป็นงูมีพิษ งูไม่มีพิษ โดยตรวจสอบจากลักษณะตัวงูและรอยงูกัด ดังต่อไปนี้ 

• สังเกตสีงู บางคนสังเกตได้จากสีหรือลายของงู ส่วนใหญ่งูมีพิษจะมีสีสดฉูดฉาดอย่างงูปะการัง 
• สังเกตเกล็ดใต้ท้องตรงปลายหาง งูพิษส่วนใหญ่จะมีเกล็ดบริเวณนั้นเพียงแถวเดียวในขณะที่งูไม่มีพิษจะมีสองแถว 
• สังเกตว่ามีเสียงสั่นหรือเปล่า เพราะงูหางกระดิ่งเป็นงูมีพิษจะมีเสียงสั่นตรงหางของงู
• สังเกตรอยงูกัด ถ้าโดนงูมีพิษกัดจะเห็นเขี้ยว 1 คู่อย่างชัดเจน แต่ถ้าเป็นงูไม่มีพิษกัดจะเห็นเป็นรอยแค่ฟัน ไม่มีรอยเขี้ยวงู 

Bolttech Box: งูมีพิษ งูไม่มีพิษที่พบบ่อยในประเทศไทย

งูมีพิษ ได้แก่ งูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม งูทับสมิงคลา งูแมวเซา งูกะปะ งูเขียวหางไหม้ งูทะเล 

งูไม่มีพิษ ได้แก่ งูเหลือม งูหลาม งูเขียวปากจิ้งจก งูสิง งูแสงอาทิตย์ งูทางมะพร้าว